Voorschoten – Een kleine 400 mensen, groot en klein, waren vanavond bij de herdenking bij het monument naast het gemeentehuis bij. Leerlingen van basisschool De Vos legden samen met burgemeester Staatsen een krans bij het monument.

Lynouk van Veen en Nina Meeuwisse van De Vos droegen zelfgeschreven gedichten voor over de waanzin van de oorlog. De gedichten maakten zo’n indruk dat het publiek klapte. Daarna speelde Mathijs de Vries de Last Post.

De stem van burgemeester Staatsen laat het nog altijd afweten en daarom las wethouder Inge Nieuwenhuizen, na de twee minuten stilte, zijn toespraak voor. De volledige tekst van de toespraak volgt hieronder.

76 jaar geleden begon de oorlog, begon die oorlog, die een einde maakte aan vele levens. En die ook een einde maakte aan vrijheid, aan een respectvolle en menselijke samenleving. Een einde aan vele levens, van militairen, van mensen in het verzet, van mensen die andere mensen een veilige plek wilden geven, van mensen die weigerden mee te doen met de bezetters.
 
Een einde ook  aan levens van mensen zoals wij, zoals wij in Voorschoten maar die toen gestigmatiseerd werden  en zo object van vernietiging  werden, omdat ze  Joods waren, zigeuner, homosexueel of een geestelijke handicap hadden.

Een einde aan het leven van vele mensen, waarover Stef Bos aangrijpend zingt in zijn ‘Hier vertrok de trein’:

“Hier vertrok de trein
Hier op dit perron
Hier stonden de mensen
Met angst in hun ogen
Voor de reis begon

Een man met een vrouw
Een vrouw met een kind
Een kind met een toekomst
Mensen
Als dieren opgejaagd

Daar was het oosten
Daar gingen ze heen
Verder dan een trein kan reizen
Naar de hemel
Door de hel

Hier was het leven
Daar was de dood
Voor iedereen die anders dacht
Voor iedereen die anders was
Communist, zigeuner, Jood.”

71 jaar geleden werden we bevrijd. Het einde van die oorlog. En het begin van vrijheid en van een respectvolle en verdraagzame samenleving, waarvoor zo velen het ultieme offer, het offer van leven, hebben gebracht. Maar zijn we zo vrij? Hebben we zo’n respectvolle en verdraagzame samenleving? Voor ons eigen land en voor  Voorschoten is het antwoord op die vraag overwegend positief.
 
Maar we kunnen onze ogen er niet voor sluiten dat sinds 71 jaar geleden, sinds 1945  de wereld nog geen dag vrij is geweest van oorlog. Ook na 1945 en ook nu hebben we te maken met wrede en autoritaire groeperingen en regimes, die zich schuldig maken aan aanslagen, martelingen, slavernij en massamoord. De wereld telt nu 60 miljoen mensen, zo’n drie-en-half keer de bevolking van Nederland,  die op de vlucht zijn voor geweld, vervolging en oorlog.

71 jaar geleden zijn we bevrijd. Wat we toen gewonnen hebben, hebben we dat wel voldoende behouden? Zijn we de vrijheid waard? Ik denk van wel. Als we ons maar blijven inprenten, dat vrijheid geen rustig bezit is. Vrijheid is een werkwoord. Voor werken aan vrijheid is iedereen verantwoordelijk. Voor vrijheid ver weg maar ook voor vrijheid dichtbij.

Vrijheid dichtbij: we mogen ons bevoorrecht voelen dat we in Voorschoten wonen, maar ook in Voorschoten moeten we scherp blijven op het geven en nemen van vrijheid, op respect en verdraagzaamheid geven en nemen.

Het lied van Stef Bos gaat nog verder.

“En ik kan het niet begrijpen
M’n hoofd kan er niet bij
Ik kan het niet begrijpen
M’n hoofd kan er niet bij

Er is teveel over geschreven
En het is natuurlijk veel te lang geleden
Dus we mogen het, we mogen het vergeten.
Maar als we het vergeten
Begint het weer opnieuw.”

We mogen dus niet vergeten. Niet vergeten om de vele omgekomenen en de vele beschadigden in dank en respect bij ons te houden. Maar zeker ook niet vergeten om te voorkomen dat het  weer opnieuw begint. Niet vergeten, herdenken blijft zo ook een inspiratiebron.

Niet vergeten, herdenken kan zo echt werken. Dat hebben dit jaar de leerlingen van basisschool De Vos bewezen. Zij hebben ons herdenkingsmonument, ons ‘niet-vergeten monument’ geadopteerd. Ze hebben veel gesproken over oorlog en vrede.

Ik mocht daar ook bij zijn en ik stond echt versteld van hun kennis en betrokkenheid. Ze hebben een expositie in ons Klantcontactcentrum verzorgd, die door heel veel mensen is gezien.

En vanavond ronden ze hun project af. Lynouk van Veen en Nina Meeuwisse hebben hun prachtige gedichten al voorgedragen.  Met Eelco de Ridder en Danique Standhart heb ik  de krans van Voorschoten bij het monument gelegd. Sam Bleijenberg en Roos Laurense leggen zo de krans van basisschool De Vos bij het monument.
 
Ik wil de 7e en 8e-groepers van De Vos zeer danken voor hun inbreng. We mogen niet vergeten, anders begint het weer opnieuw. Jullie hebben er dit jaar voor gezorgd, dat we niet vergeten. Ik weet dat Voorschoten er op kan vertrouwen, dat jullie daar mee blijven doorgaan.

Doorgaan met zorgen dat we niet vergeten, van generatie op generatie niet vergeten.

Bekijk hier de fotoreportage van de herdenking.