De grenspaal op de Papelaan blijft staan maar die aan de Rijksstraatweg, ook van Voorschoten wordt verplaatst. Foto | Marjolein Altena

Voorschoten – Een kleine 115 jaar staat ie al op z’n plek maar daar komt verandering in. Daarover schrijft Jos Knijnenburg.

De unieke grenspaal in de berm van de westelijke ventweg van de A44, welke een fysieke herinnering vormt aan de periode tot 1 juli 1966 dat het grondgebied van Voorschoten zich ten westen van De Vink en direct ten zuiden van de Oude Rijn nog uitstrekte tot even voorbij het knooppunt ‘Haagsche Schouw’. Een wijziging van de Voorschotense gemeentegrens maakte dat niet langer van ‘Voorschoten aan de Rijn’ kon worden gesproken en dat Leiden ruim baan kreeg voor de latere aanleg van de wijk Stevenshof.

De hardstenen grenspaal met het opschrift ‘Voorschoten’ die op 23 april 1802 op een steenworp afstand van de huidige A44 werd “gesteld”, is aanmerkelijk minder bekend dan zijn ‘collega’ halverwege de Papeweg, die de gemeentewapens van Voorschoten en Wassenaar toont.

Zo florissant als de grenspaal oogt op een decennia oude foto in het afgelopen november verschenen boek van de Voorschotense auteur en oud-archiefmedewerker Jan H.M. Sloof, zo staat ie er op dit moment niet meer bij. De aanduiding ‘Voorschoten’ is nog met moeite leesbaar, het gevaarte maakt enigszins slagzij en de dekplaat aan de bovenzijde is voor een deel weg geërodeerd. Ongetwijfeld omdat de grenspaal aan de rand van de open Ommedijkse polder is gesitueerd en op geen enkele wijze tegen de elementen wordt beschermd.

De grenspaal heeft zelf ook en opmerkelijke historie. Want in 1620 stelde de schout van Voorschoten zijn Wassenaarse collega voor de grens tussen beide dorpen te markeren met (houten) grenspalen. Geen duurzame maatregel, bleek later want het object nabij de huidige A44 moest drie keer worden vervangen. In 1801 besloten de beide dorpsbesturen  een harstenen grenspaal te laten vervaardigen door een Leidse steenhouwer die keurig de helft van de kosten in Voorschoten factureerde en de andere helft in Wassenaar.

De paal blijkt nu al 115 jaar een blijvertje en overleefde de Tweede Wereldoorlog en de Voorschotense grenswijziging van 1966 schijnbaar moeiteloos. Dat geldt niet voor de nu nadere aanleg van de Rijnlandroute, want eerbiedwaardige grijsaard bevindt zich precies op de plek waar de nieuwe weg straks middels het Knooppunt Ommedijk op de A44 gaat aanhaken. Grote gaten in de weilanden nabij de paal markeren het zoeken naar archeologische sporen en niet-ontplofte oorlogsmunitie.

De site van de gemeente Wassenaar vermeldt dat de Voorschotense grenspaal tijdelijk zal worden verplaatst. Een zeer gevoelige operatie bij dit soort historische objecten. Want wordt ie niet op, maar nabij de oude Voorschotense gemeentegrens herplaatst, dan is de oude glans er toch een beetje vanaf.

Tekst: Jos Knijnenburg         
 

 

Back To Top